İstanbul’a dair istatistik bilgiler
7 min read
İstanbul Büyükşehir Belediyesi İstatistik Ofisi, Nisan 2020 İstanbul Çevre Bülteni’ni yayınladı. Bültende, İstanbul’a ilişkin hava kalitesi, su, çevre yönetimi, temizlik, çöp gazından elektrik üretimi ve doğalgaz istatistikleri yer aldı. İstanbul’da, Nisan ayında, hava kalitesinde yüzde 28,6 iyileşme görüldü. Son beş yılda en kirli hava 2017’de kaydedilirken, havası en temiz yerler Kandilli, Büyükada ve Sarıyer oldu. İstanbul barajlarındaki doluluk oranı yüzde 70’e ulaştı. Bir yılda toplanan evsel atık miktarında azalma görülürken, son 10 yılda en fazla hafriyat 2017’de gerçekleşti. İstanbul’da her gün 7,5 milyon metrekare alan süpürülüyor. 2019’da çöp gazından elektrik üretiminde yüzde 26,8 artış oldu. Ocak ayında doğalgaz tüketimi yüzde 35 artarken, en fazla doğalgaz abonesi Esenyurt’ta bulunuyor.
HAVA KALİTESİ İSTATİSTİKLERİ
Hava kalitesinde yüzde 28,6 iyileşme
İstanbul’da Nisan ayında hava kalitesi endeksi yüzde 28,6 oranında iyileşme gösterdi. En yüksek hava kirliliği Kartal, Ümraniye ve Kadıköy istasyonlarında ölçüldü. İstanbul’da 1-31 Mart 2020 tarihleri arasında ortalama Hava Kalitesi İndeksi (HKİ) 55 iken, 1-12 Nisan 2020 tarihleri arasında yüzde 28,6 oranında iyileşme göstererek 39’a düştü.
En kirli hava Kartal, Ümraniye ve Kadıköy’de
Mart ve Nisan’da en yüksek hava kirliliği Kartal, Ümraniye ve Kadıköy istasyonlarında ölçüldü. En düşük hava kirliliği ise Kandilli, Sarıyer ve Büyükada istasyonlarında kaydedildi.
En temiz hava Kandilli, Büyükada ve Sarıyer’de
2019 yılı ile 2020 yılının aynı dönemlerinin (1 Ocak – 7 Nisan) karşılaştırılmasında ise 2019 yılında 58 olan HKİ 2020 yılında yüzde 13 iyileşerek 50 olarak ölçüldü. Bu dönemde ortalama en yüksek HKİ Aksaray ve Kâğıthane’de, en düşük HKİ ise Kandilli, Büyükada ve Sarıyer’de kaydedildi.
Son beş yılda, en yüksek hava kirliliği 2017’de
İstanbul’da son beş yıl ve 2020 yılı Hava Kalitesi İndekslerine göre en yüksek değer ortalama 58 ile 2017 yılında ölçüldü. En düşük değer ise Sultangazi taş ocakları ve Mobil istasyonlarının da faaliyette olmamasından dolayı 47 ile 2015 yılında gerçekleşti. Taş ocakları ve Mobil istasyonlarının haricinde en yüksek HKİ Trafik ve Kentsel İstasyon tipli alanlarda ölçüldü.
Salgın döneminde en fazla düşüş deniz trafiğinde
Covid-19 döneminde İstanbul’da hava kirliliği endeksindeki düşüş en fazla deniz trafiğinde gözlendi. Ülkemizde Covid-19 nedenli kent içi hareket kısıtlama uygulamalarının başlamasından sonra 16 Mart – 10 Nisan 2020 tarihlerinde ortalama ölçülen HKİ 44 iken, 2019 yılının aynı döneminde bu değerler 61 olarak ölçülmüştü. Dolayısıyla hava kalitesi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 28 iyileşme gösterdi. En fazla iyileşme ise Trafik ve Şehir-Arkaplan(yüzde 38) ile Kentsel-Trafik (yüzde 37) de gerçekleşti.
Yasaklardan sonra hava kirliliği azaldı
Covid-19 yasaklarından önceki hafta sonunda (7 – 8 Mart 2020) 63 olarak ölçülen HKİ; Yasaklardan (Eğitim Kurumları Tatili, 65 yaş üstü yasağı, 20 Yaş altı yasağı ve Sokağa çıkma yasağı) sonraki hafta sonu (11 – 12 Nisan 2020)53 olarak ölçüldü.
SU İSTATİSTİKLERİ
Barajların doluluk oranı yüzde 70
İstanbul’a su veren 10 barajın 19 Nisan 2020 tarihi itibarıyla ortalama doluluk oranları yüzde 70 olarak gerçekleşti. En yüksek doluluk oranları yüzde 100 ile Darlık ve yüzde 97 ile Ömerli Barajı; en düşük doluluklar ise yüzde 23 ile Pabuçdere ve yüzde 36 ile Alibey Barajı oldu. Ömerli Barajı yüzde 97’lik doluluk oranıyla İstanbul’un barajlarındaki suyun yüzde 37’sini oluşturdu.
Kişi başı su tüketimi 68,4 metreküpe yükseldi
İstanbul’da kullanıma sunulan temiz su miktarı 2009’dan bugüne yüzde 32 oranında artış gösterdi. Kişi başı su tüketim miktarı ise yıllık 56 metreküpten 68,4 metreküpe yükseldi. İstanbul’da kullanıma sunulan toplam temiz su miktarı 2009’dan günümüze kadar yüzde 31,84 artarak 723 milyon 655 bin metreküpden 1 milyar 61 milyon 770 bin metreküpe çıktı.
En yüksek doluluk 2015’te gerçekleşti
Son on yıldaki baraj doluluk oranlarına bakıldığında en yüksek doluluk yüzde 96,91 ile 2015, en düşük doluluk ise yüzde 32,2 ile 2014 yılında gerçekleşti.
Son bir yılda, en yüksek doluluk Mayıs ayında kaydedildi
Son bir yıldaki aylık baraj doluluk oranlarına bakıldığında en yüksek doluluk yüzde 88,67 ile 2019 yılının Mayıs ayında, en düşük doluluk ise yüzde 36,67 ile 2019 yılının aralık ayında gerçekleşti.
ÇEVRE YÖNETİMİ İSTATİSTİKLERİ
Bir yılda evsel atık miktarı azaldı
İstanbul’da her gün oluşan evsel atıklar 2018’de 18 bin 844 ton iken 2019’da azalarak 16 bin 656 tona geriledi. 2020 yılının ilk çeyreğinde en fazla evsel atık Küçükçekmece ilçesinden toplandı. Küçükçekmece’yi Bağcılar, Pendik ve Ümraniye ilçeleri takip etti.
2019’da en fazla evsel atık Esenyurt’tan toplandı
2019 yılında en fazla evsel atık Esenyurt, Küçükçekmece ve Bağcılar’dan toplandı. Kişi başına düşen evsel atık açısından Adalar, Şile, Beşiktaş, Beyoğlu, Şişli ve Fatih ilk sıralarda yer aldı.
Çöp toplama sefer sayısı en fazla Fatih’te
Çöp toplama sefer sayılarına bakıldığında ise Fatih, Kadıköy, Küçükçekmece ve Şişli en fazla sefer yapılan ilçeler oldu. Sefer sayıları ilçelerin nüfusuna oranlandığında ise Beyoğlu, Beşiktaş ve Şişli ilçeleri öne çıktı.
Son on yılda en fazla hafriyat 2017’de gerçekleşti
İstanbul’da, son 10 yılda, en yüksek hafriyat 2017 yılında gerçekleşirken, 2019 yılında, 2017 yılına göre yüzde 63 oranında azalma gözlendi. 2017 yılında, 83 milyon 420bin 185 ton hafriyat çıkarken, 2019 yılında ise 30 milyon 762 bin 781 ton oldu.
2019’da 27 bin 771 ton tıbbi atık bertaraf edildi
2019 yılında İstanbul’daki organik atıklardan üretilen geri kazanım bir önceki yıla göre artarak 8 milyon 822 bin 200 kg oldu. 2019 yılında İstanbul’daki organik atıklardan üretilen kompost miktarı 16 milyon 503 bin 450, atıktan türetilmiş yakıt miktarı 26 milyon 417 bin 50 ve geri kazanım ise 8 milyon 822 bin 200 kg’dır.
İstanbul’daki 8 bin 815 Tıbbi Atık Toplama noktasında, 2019 yılsonu itibarıyla 27 bin 771 ton atık toplandı. Bunların yüzde 87’si yakma, yüzde 13’ü ise sterilizasyon yöntemiyle bertaraf edildi.
TEMİZLİK İSTATİSTİKLERİ
Her gün 7,5 milyon metrekare alan süpürülüyor
İstanbul’da günlük mekanik süpürme alanı, 2018 yılına göre 175 bin metrekare artarak 7,5 milyon metrekareye yükseldi. İstanbul meydanlarında günlük gerçekleştirilen ortalama yıkama alanı ise 206 bin 438 metrekare.
Deniz yüzeyinden en fazla çöp 2014’te toplandı
515 kilometrelik kıyı şeridinde haftalık ortalama 5 milyon metrekare deniz yüzeyi temizlendi. Yaz mevsiminde atıkları toplanan toplam plaj alanı ise 4,5 milyon metrekare.Son dokuz yıllık verilere göre, deniz yüzeyinden en fazla çöp 2014 yılında toplandı. 2019 yılında, 2018’e göre toplanan çöp miktarı yüzde 29 düşüşle 387 bin 99 kg oldu.
2019 yılında 5 bin 929 gemiden 187 bin metreküplük atık toplandı. Son 10 yılda, en fazla gemi atığının toplandığı yıl 2015 oldu.
ÇÖP GAZINDAN ELEKTRİK ÜRETİMİ
Çöp gazından elektrik üretimi 2019’da yüzde 26,8 arttı
İstanbul’da, 2019 yılında, çöp gazından 477 bin 593 megavat saat elektrik enerjisi üretilerek, 1 milyon 200 bin İstanbullunun elektrik ihtiyacı karşılandı. Düzenli depolama sahalarında çöp gazından üretilebilecek saatlik toplam elektrik kapasitesi 68 megavat saat. Çöp gazından üretilen enerji miktarı 2019 yılında 2018 e göre yüzde 26,8 artarak 477 bin 593 megavat saat oldu. Üretilen enerji miktarının yüzde 69’u Odayeri tesislerinde gerçekleşti. En fazla enerji üretimi 42 bin 211 megavat saat ile Mart ayında elde edildi.
DOĞALGAZ İSTATİSTİKLERİ
En fazla doğalgaz abonesi Esenyurt’ta
İstanbul’da toplam doğalgaz abone sayısı, 6 milyon 649 bin 518, kullanıcı sayısı ise 6 milyon 359 bin 342. 2020 Ocak ayında, abone sayısında 35 bin 530, kullanıcı sayısında 47 bin 580 artış oldu. Artışın en çok olduğu ilçeler Esenyurt, Pendik ve Ümraniye olarak kaydedildi. 2020 Ocak ayı itibariyle İstanbul’daki doğalgaz sayaçlarının yüzde 95,6’sı konutlarda, yüzde 4,1’i işletmelerde yer aldı. Sayaç sayısının en yüksek olduğu ilçeler, Esenyurt, Küçükçekmece ve Ümraniye.
Ocak ayında doğalgaz tüketimi yüzde 35 arttı
2019 yılı toplam doğalgaz tüketim miktarı 6 milyar 296 milyon 350 bin 889 metreküp iken, 2020 Ocak ayındaki tüketim miktarı ise 1 milyar 202 milyon 940 bin 877 metreküp olarak gerçekleşti. 2020 Ocak ayı tüketimi bir önceki aya göre yüzde 35 artış gösterdi. 2019 Ocak ayı ile kıyaslandığında ise tüketimde yüzde 1’lik bir azalış gerçekleşti. Doğalgaz fiyatlarında bir önceki yıla göre serbest olmayan tüketiciler için yüzde 32, serbest tüketiciler için ise yüzde 14 civarında artış gözlendi.
Nisan 2020 İstanbul Çevre Bülteni’nin hazırlanmasında, İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ), İstanbul Gaz Dağıtım Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi (İGDAŞ), İstanbul Çevre Koruma ve Atık Maddeleri Değerlendirme Sanayi ve Ticaret A.Ş. (İSTAÇ) ve Çevre Koruma Müdürlüğü verilerinden yararlanıldı.
